Haalbaarheidsonderzoek

Samen met de gemeente Utrecht is er mei 2023 een haalbaarheidsonderzoek gestart In dit onderzoek wordt voor Oog in Al uitgezocht welk aardgasvrij warmtesysteem het meest geschikt is.
De gemeente wil dat heel Utrecht in 2050 aardgasvrij is. Oog in Al is daarbij aangewezen als een van de eerste buurten die van het gas af gaan. De gemeente was dus ook op zoek naar een alternatief voor de verwarming van de huizen en voor het koken op gas. Omdat Oog voor Warmte en gemeente Utrecht voor deze fase op zoek zijn naar dezelfde gegevens is besloten samen te werken. Het onderzoek is uitbesteed aan twee deskundige onafhankelijke onderzoekbureaus (Energie Samen en Ekwadraat)

Het gebied waar het om gaat, wordt begrensd door de PHL-laan, het Merwedekanaal en de Leidsche Rijn. Het onderzoek vindt in 2023 plaats en zal naar verwachting aan het eind van dat jaar afgerond worden.

Peilers

Voor de Gemeente zijn bij de warmtetransitie een aantal publieke waarden van belang: duurzaamheid, betaalbaarheid, robuustheid, betrouwbaarheid, transparantie, een open net en keuzevrijheid (zie: Transitievisie Warmte).

Daarnaast vindt Oog voor Warmte zeggenschap van bewoners en gelijkwaardigheid óók belangrijk. In het haalbaarheidsonderzoek worden deze waarden meegenomen in de beoordeling van de mate van geschiktheid van de verschillende alternatieve warmtevoorzieningen.

De eerste fase van het onderzoek:

Inventarisatie warmte- en energievraag

In de eerste fase van het onderzoek wordt de warmte- en energievraag van Oog in Al geïnventariseerd en wordt het warmtegebruik bepaald. Dan wordt er ook inzicht verkregen in hoe dit verdeeld is over de wijk, naar locatie en type woning. En aan welk soort warmte (Hoge Temperatuur HT, Midden Temperatuur MT of Lage Temperatuur LT) in welke situatie behoefte is. Er wordt onder meer ook onderscheid gemaakt tussen koop- en huurwoningen, gebruiksfuncties (wonen of utiliteit), isolatiegraad en energielabels.

 

De benodigde informatie wordt verkregen uit openbare bronnen en door thuisscans. Met behulp van de thuisscans wordt beoogd een representatief en gedetailleerd beeld van de situatie in de wijk te verkrijgen over de al door de bewoners getroffen verduurzamingsmaatregelen en hun energieverbruik.

Deze fase is inmiddels afgerond. Aanmelden voor een thuisscan is niet meer mogelijk.

De tweede fase van het onderzoek:

Quickscan alternatieve warmtevoorziening

In deze fase wordt een quickscan gemaakt van de verschillende potentiële alternatieven voor een aardgasvrije warmtevoorziening in Oog in Al.

Mogelijke opties zijn:

  • Aansluiten op reeds bestaande warmtebronnen/netten
  • Thermische energie uit de zon: zonthermie
  • Thermische energie uit oppervlaktewater: aquathermie
  • Bodemenergie
  • (On)diepe geothermie
  • Warmtepompen (individueel Lucht/Water en Water/Water)

Haalbaarheid

Die mogelijke oplossingen moeten natuurlijk geschikt zijn om de totale warmte- en energievraag in Oog in Al te dekken die in fase 1 is bepaald. Van deze set van alternatieven worden de 3-6 technisch meest realistische alternatieven uitgeselecteerd. Deze worden allen nader onderzocht op de verwachte maatschappelijke kosten. Die kosten omvatten de kosten voor aanleg of versterking van de infrastructuur, isolatie van gebouwen, installaties, jaarlijks onderhoud en uitgaven voor de productie van energie die door gebouwen wordt geconsumeerd.

Resultaat

Deze fase resulteert dan in een overzicht van de totale maatschappelijke kosten van de technisch meest relevante alternatieve warmtevoorzieningen, met onderscheid tussen investeringen en exploitatiekosten over een reeks van jaren.

De derde fase van het onderzoek:

Nader onderzoek alternatieven

In de derde fase van het onderzoek worden de 3 alternatieve warmtevoorzieningen met de minste maatschappelijke kosten uit fase 2 nader bekeken. In detail worden businesscases doorgerekend voor alle stakeholders. Daarmee wordt de economisch- en financiële haalbaarheid van elk van de varianten bepaald. De genoemde stakeholders zijn: particuliere woningbezitters, de huurders en verhuurder, de bedrijven, de netbeheerder en het warmtebedrijf.

Ten behoeve van het maken van deze berekeningen worden ontwerpkeuzes gemaakt. Er wordt bijvoorbeeld het benodigde vermogen van de installatie, de opslagcapaciteit van de energie en de diameters van de warmteleidingen van het warmtenet als input voor de berekeningen gebruikt.

Daarna wordt met een financierings- en exploitatiemodel per scenario en per stakeholder de terugverdientijd, netto contante waarde en de rendementsverwachting op de investering bepaald. Gestreefd wordt naar een positieve businesscase voor alle stakeholders.

In deze fase wordt ook de ruimtelijke impact van de drie voorkeursscenario’s onderzocht. Er is daarbij aandacht voor de grotere collectieve installaties, en de leidingen (tracé’s) en seizoensopslag van warmte. Maar ook wordt gekeken naar welke installaties of maatregelen in de woningen noodzakelijk zijn. Het gaat hier om indicatieve berekeningen, die sturend kunnen zijn voor de verdere uitwerking van de voorkeursscenario’s (zoals bijvoorbeeld een HT, MT of LT warmtenet).

Het laatste onderdeel van deze fase, en zeker niet het minst belangrijke, is een multicriteria-analyse (MCA) van de voorkeursscenario’s. Het gaat daarbij om een aantal met name genoemde (publieke) waarden zoals ruimtebeslag, betaalbaarheid, betrouwbaarheid, mate van CO2-reductie, ruimtelijke kwaliteit, mate van participatie en/of andere door bewoners aangedragen waarden.

Er kunnen wegingen worden gegeven aan deze criteria, die dan mede bepalend kunnen zijn in de uiteindelijke keuze van de toekomstige warmtevoorziening voor Oog in Al.

Doorberekenen van 3 voorkeurs-scenario’s. Aandachtspunten hierbij zijn:

  1. ontwerpkeuze
  2. terugverdientijd, netto contante waarde, rendementsverwachting
  3. ruimtelijke impact
  4. (publieke) waarden zoals ruimtebeslag, betaalbaarheid, betrouwbaarheid, mate van CO2-reductie, ruimtelijke kwaliteit, mate van participatie

Bewonersavond september 2023

Begeleiding van het onderzoek en participatie van bewoners

De onderzoeksbureaus die het haalbaarheidsonderzoek uitvoeren (EnergieSamen en Ekwadraat) worden daarbij intensief begeleid door Oog voor Warmte en de Gemeente. Tweewekelijks wordt de voortgang besproken en informatie uitgewisseld. Waar dit nodig is, worden gezamenlijk keuzes gemaakt die sturend zijn voor het verdere onderzoek. Deze keuzes worden mede gemaakt op basis van inspraak door bewoners (participatie).

Bewoners van Oog in Al, en ook ondernemers en vastgoedeigenaren, worden actief betrokken bij de uitvoering van het onderzoek. Via wijkberichten van de Gemeente en door Nieuwsbrieven en deze website van Oog voor Warmte worden de bewoners geïnformeerd. Er worden ook diverse bewonersavonden georganiseerd, die voor eenieder open staan en waarin de mogelijkheid en gelegenheid wordt geboden om mee te denken en mede richting te geven aan dit onderzoek.

Wil je de kans benutten om meer informatie te halen, te participeren en je mening kenbaar te maken en je stem te laten horen, kom dan naar de bewonersavonden!

Wil je nog meer weten over het haalbaarheidsonderzoek en/of over de warmtetransitie in Oog in Al, ben je gedreven om bij dat laatste een steentje bij te dragen? Wil je anderen graag ook overtuigen van het belang en de noodzaak van die transitie? Meld je dan aan als Straatambassadeur!

Betrokken partijen:

  • Energiecoöperatie Oog voor Warmte
  • onderzoeksbureaus EnergieSamen en Ekwadraat
  • Gemeente Utrecht
  • Betrokken bewoners Oog in Al
  • ondernemers

Communicatie via: